 |
| — Van links naar rechts: Victor Serge, Benjamin Péret, Remedios Varo en André Breton. — |
HET IS NIET dat ik er iets van gelezen heb, maar de Franse
surrealistische dichter/auteur Benjamin Péret (1899-1959) heeft een literair
oeuvre nagelaten dat zeven dikke boekdelen omvat. En ’t is evenmin dat het ver in de
literatuurgeschiedenis weggestoken zit, want er verschijnen ook nu nog nieuwe
uitgaven en vertalingen; onlangs nog The of Lamb, It’s Life and Works — leven & werken van een lamsboutje, dus — boek dat omschreven wordt als A foundational classic of
Surrealist literature.
Toen ik voor het eerst iets van die Péret vernam was dat per toeval. In een
biografie van de Spaanse anarchist Durruti stoot ik, hier⇲, op de naam van Matthieu Corman, Oostendse boekhandelaar, alhier ter stede bekend als een communist van de strekking
Moskou. Die had zich tijdens de Spaanse burgeroorlog, vreemd genoeg, bij de
anarchist Durruti aangesloten. Ik begon uit te zoeken wat er aan de hand
geweest was en zag onderweg dat ook de trotskist Benjamin Péret in de colonne
van Durruti present getekend had, ‘après l'exclusion des trotskistes du POUM.’
Wie de linkse flora & fauna een beetje kent, weet dat bovenstaande alinea
tal van vragen oproept. Anarchisten, trotskisten en communisten waren niet
bepaald goeie vrienden. Waarom sloot
communist Corman zich dan aan bij een anarchist? En zeiden de commies over de
POUM niet dat het een trotskistische partij was? Waarom stootte die POUM dan de
trotskisten uit haar rangen? En waarom ging zo'n trotskist vervolgens bij de anarchisten aan de slag?
't Is niet dat Péret in Spanje een beetje politiek verloren loopt, hij is een doorgewinterde activist. Wanneer hij in Spanje aankomt, is hij al lang politiek
actief. Zijn militante activiteiten beginnen al in 1927 en ze beperken zich bijlange niet tot zijn geboorteland. Hij militeert ook in Brazilië en Mexico.
In 1936 komt generaal Franco in opstand tegen de democratisch verkozen Spaanse
regering. Jonge mensen allerhande snellen naar dat land om het tegen de troepen
van de generaal op te nemen. Péret schrijft aan zijn kompaan André Breton: ‘J’ai une envie délirante de participer à la
musique.’
Péret wordt met nog enkelen naar Spanje gestuurd door de Franse Parti
Ouvrier Internationaliste (POI), om er de politieke stellingnames van de
trotskisten te verdedigen. Dat lukt van geen kanten, meteen ontstaan er
spanningen met de plaatselijke kern; tactische disputen die vooral draaien rond
de vraag of trotskisten zich al dan niet met de antistalinistische POUM
moeten vereenzelvigen.
 |
| — Benjamin Péret en Remedios Varo. — |
Benjamin Péret is eerst nog actief in die POUM, waarvoor hij de Franse
radio-uitzendingen verzorgt, maar wanneer die partij toetreedt tot de regering
in Catalonië volgt de breuk. Aan André Breton schrijft hij: ‘Elke samenwerking met de POUM was
onmogelijk, ze accepteerden wat graag mensen die zich rechts van hen bevonden,
maar niet die van hun linkerzijde. Ik heb beslist om toe te treden tot de
anarchistische militie, en hier ben ik nu aan het front in Pino de Ebro.’
Franco wint en Péret vlucht. In juli 1938 werkt hij samen
met Trotski aan het fameuze Manifest voor
een Onafhankelijke Revolutionaire Kunst, waarover ik hier⇲ eerder al iets geschreven heb.
In 1940 moet hij dienst nemen in het Franse leger, maar daar wordt hij
al gauw gevangengezet, ook omdat hij in dat leger een trotskistische cel organiseert.
Omdat de Duitsers winnen, laten de Fransen hem weer vrij en hij vlucht naar
Mexico, waar hij de plaatselijke afdeling van de trotskisten leidt en bevriend
wordt met Trotski’s weduwe, Natalia Sedova, waarmee hij nauw gaat
samenwerken.
In 1947 vinden we hun beider naam onder een tekst die heet: De Vierde Internationale in gevaar. De
tekst verduidelijkt grote meningsverschillen met de leiding van die
organisatie. Net zoals Natalia dat in 1951 zal doen, breekt Péret in 1948 met
deze Internationale. Hij blijft evenwel politiek actief in een
antistalinistische communistische groep en hij doet dat tot aan zijn dood in
1959.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten